Duurzamer en flexibeler bouwen met biocomposiet

TNO werkte 3,5 jaar in het Europese consortium BioBuild aan de ontwikkeling van biocomposiet bouwproducten zoals geveldelen. Biocomposiet bestaat uit hernieuwbare materialen zoals vlas- en jutevezels en harsen op basis van natuurlijke grondstoffen. Het doel was ambitieus: bouwproducten ontwikkelen die voor materialenwinning en productieprocessen minder energie (“embodied energy”) nodig hebben dan de beste reeds bestaande marktalternatieven.

Het consortium slaagde er in om biocomposiet bouwproducten te maken waarvan er één, namelijk het External Wall Panel, op de internationale composietbeurs JEC Europe de Innovation Award won. Samenwerking over de hele keten was een van de succesfactoren van het consortium. De iteratieve samenwerking op alle niveaus maakte het mogelijk om innovaties te ontwikkelen die niet alleen op labschaal nuttig leken, maar ook in hun praktische toepassing getest konden worden. Daarnaast werd de embodied energy niet alleen op het eind gemeten, maar gedurende het gehele ontwikkeltraject gemonitord en werden beslissingen ondersteund met kwantitatieve quick scans.

Biocomposieten zijn een combinatie van natuurlijke harsen die versterkt worden met natuurlijke vezels, in tegenstelling tot “gewone” composieten die meestal een combinatie zijn van glasvezels en organische harsen. Producten van biocomposiet hebben als voordeel dat ze vaak lichter zijn dan gebruikelijke alternatieven zoals staal, beton of glas. Daarnaast is de vormvrijheid in ontwerpen groot en ze hebben een “natuurlijke” uitstraling, wat meerwaarde biedt voor architecten.

De duurzaamheid van de ontwikkelde producten is niet, zoals gewoonlijk, achteraf vastgesteld, maar gedurende het gehele project zijn de belangrijke beslissingen ondersteund met quick scan-berekeningen door TNO. Milieukundigen van TNO voerden vanaf dag 1 van het project quick scans uit. Elk kwartaal namen zij een actueel onderwerp onder de loep en vergeleken de keuze-opties: welke beslissing zou leiden tot het minste energieverbruik? Deze hotspotanalyses hielpen de architecten en lab-onderzoekers om de afweging te maken tussen technische eigenschappen, functionaliteit, kosten, duurzaamheid en esthetiek.