Warmedrankenbekers: recyclen of vergisten?

Wat is de meest duurzame manier om warmedrankenbekers van papier te verwerken? In een life cycle assessment (LCA) studie vergeleken Wageningen Food & Biobased Research en TNO twee actuele verwerkingsroutes in opdracht van RVO: na inzameling verwerken door een papierfabriek tot toiletpapier en tissues (recyclen), of na inzameling vergisten waarbij biogas ontstaat en de vergistingsresten composteren. Gerecyclede bekers hebben de beste milieuprestatie, maar vergisting en compostering van bekers leidt tot een grotere verlaging van de CO2-uitstoot.

‘Wat is de milieuvriendelijkste wegwerpbeker voor warme dranken?’ is een vraag die de gemoederen al decennia lang bezighoudt. Verschillende bedrijven en overheden hebben de laatste jaren gekozen voor de grootschalige inkoop van specifieke, duurzame typen warmedrankenbekers. Zo koos de Rijksoverheid voor de inkoop van papieren bekers met een coating van polymelkzuur (PLA). Wageningen Food & Biobased Research en TNO onderwierpen dit type bekers, op verzoek van de Rijksoverheid, aan een milieu-analyse. Tot 2017 werden deze bekers nog in de afvalenergiecentrale (AEC) verwerkt. Maar inmiddels zijn er twee nieuwe hergebruiksroutes mogelijk: recycling en vergisting plus compostering. De komende jaren zijn er naar verwachting nog geen andere hergebruiksroutes dan de huidige drie mogelijk.

Om een goede milieuanalyse te kunnen maken gebruikten de onderzoekers de ReCiPe midpoints-methode gecombineerd met milieukosten. Deze methode drukt milieueffecten uit als schadekosten. Op verzoek van de opdrachtgever zijn de resultaten ook gepresenteerd als een zogenaamde carbon footprint, waarbij alleen de effectcategorie ‘Klimaatverandering’ is bekeken.

Martien van den Oever, projectleider bij Wageningen Food & Biobased Research: ‘Uit de milieu-analyse blijkt dat bij evaluatie van het volledige milieuprofiel de recyclingroute het beste presteert met €1,22 vermeden milieukosten per 1000 bekers. Dat komt onder andere doordat wel 89% van de ingezamelde koffiebekers geschikt blijkt voor recycling waardoor de inzet van primaire pulp vermeden wordt en waarbij vooral de vermeden milieukosten voor teelt en fijnstofvorming zwaar wegen. De vergistingsroute neemt met een milieuprestatie van €0,45 vermeden milieukosten de tweede plaats in, maar presteert nog altijd beter dan verwerking van afgedankte bekers in de AEC (€0,28 vermeden milieukosten).’

Wanneer alleen naar het effect van klimaatverandering (CO2-uitstoot) wordt gekeken trekken onderzoekers een hele andere conclusie. Van den Oever: ‘Dan presteert de vergistingsroute het beste met een vermijding van 5,4 kg CO2-eq. per 1000 ingezamelde bekers. Dit wordt gevolgd door achtereenvolgens de AEC en daarna pas de recyclingroute. Hier presteert de recyclingroute dus opvallend genoeg het minst. Dat komt omdat als je enkel naar klimaatverandering kijkt de vermeden CO2 door recycling beperkt is door de beperkte CO2–uitstoot bij de productie van primaire pulp, terwijl juist vergisting maar ook verbranding goed scoren omdat verbranding van aardgas en dus CO2-uitstoot wordt vermeden. ’

Op basis van de resultaten kiest het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) nu voor de recycling van afgedankte warmedrankenbekers gemaakt van papier met een PLA coating. Van den Oever: ‘Uiteindelijk is het aan de opdrachtgever om aan te geven welke keuze het best bij zijn beleidsdoelen aansluit. Het is aan ons om voor de analyse de goede methode te kiezen en op basis van de beschikbare data aan te geven wat de implicaties zijn van de verschillende keuzes.’