'Meer ambitie nodig om economie circulair te maken'

De komende jaren treft het kabinet tal van maatregelen om zuiniger en innovatiever om te gaan met grondstoffen en producten. Kleding moet veel vaker worden hergebruikt of gerecycled. Ook de bouw moet meer gaan hergebruiken. En elektronische apparaten moeten langer kunnen meegaan. Alleen met meer ambitie, heldere regels en circulair ondernemerschap blijft het doel om in 2050 een economie nagenoeg zonder afval te hebben haalbaar. Daarnaast is ook een omslag in het denken nodig.

Dat stelt staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat. Zij stuurt het Nationaal Programma Circulaire Economie mede namens de ministers van EZK, LNV en de ministers voor BHOS, KenE en VRO naar de Tweede Kamer.

In een circulaire economie worden spullen die nu nog als afval worden gezien, hergebruikt. Dat zorgt ervoor dat we minder grondstoffen uit de aarde nodig hebben. Zeker als je bedenkt dat er in 2050 naar schatting tien miljard mensen op de aarde leven, is dat geen luxe maar noodzaak. Daarom wil het kabinet dat de economie in 2050 volledig circulair is. Dat gaat niet vanzelf. Vorige week concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving nog dat we niet op koers liggen, en dat nieuwe maatregelen nodig zijn. Er zijn inspanningen nodig op alle niveaus: overheden, producenten en consumenten.

In het Nationaal Programma Circulaire Economie presenteert staatssecretaris Heijnen een aantal maatregelen om Nederland op koers te krijgen. Diverse sectoren die veel vervuiling met zich meebrengen moeten verplicht minder afval gaan produceren. De bouw is daar een voorbeeld van. Een aanzienlijk deel van de grondstoffen die jaarlijks gebruikt worden, komen voor rekening van de bouw. Er zijn tal van mogelijkheden. Zo kunnen brugonderdelen een tweede leven krijgen, kan beton gerecycled worden en kunnen veel meer duurzame materialen als stro, lisdodde en hout gebruikt worden in de woningbouw.

Hetzelfde geldt voor kleding. De productie van nieuwe kleding brengt veel vervuiling met zich mee. Daar moeten we ons beter bewust van zijn, ook in de keuzes die we hier zelf in maken. Wat koop ik wel en wat koop ik niet? En kan het ook anders? Een vintage jas kopen, of een broek die circulair gemaakt is? Vanaf 2025 moet 50% van al het textiel na afdanking worden hergebruikt of gerecycled. Daar worden producenten voor verantwoordelijk.

Ook elektronica moet langer meegaan, dat wordt nu te vaak snel weggegooid. Als bij het ontwerp meer rekening wordt gehouden met de mogelijkheid tot repareren, scheelt dat een enorme berg afval. Op EU-niveau wordt gewerkt aan Europese regelgeving om het repareren van producten voor bedrijven en consumenten op een efficiënte manier te stimuleren.

Maar er is ook een grote rol weggelegd voor bedrijven en inwoners van Nederland. Daarom zijn er subsidie- en fiscale regelingen en worden mensen actief betrokken. De overheid gaat ermee aan de slag om een omgeving te creëren waarin het voor bedrijven en burgers logisch, makkelijk en eerlijk wordt om te kiezen voor duurzame, circulaire producten. Zo komen er voor consumenten ook steeds meer kansen om te kiezen voor circulaire opties.

Een laatste concreet punt is dat Nederlandse overheden veel meer circulair gaan inkopen. Doordat dergelijke grote spelers dat doen, groeit de markt en loont het voor bedrijven om te investeren in circulair werken.