Ontbreken informatie op verpakkingen staat recycling in de weg

De afvalstroom van verpakkingen in Nederland is onnodig groot en complex. Dat maakt goede recycling van met name kunststof verpakkingen lastig. De complexiteit komt voort uit de grote hoeveelheid verschillende soorten materialen die gebruikt worden om producten te verpakken. Daarnaast is het voor consumenten heel lastig om te bepalen in welke afvalbak een bepaalde verpakking moet. Opvallend vaak, op bijna de helft van de verpakkingen, staat helemaal geen informatie in welke afvalbak deze moet worden gegooid. Dit blijkt uit het vandaag verschenen rapport ‘Duurzaamheid verpakkingen in de supermarkt’ van Natuur & Milieu.

Er is een groeiende zorg bij consumenten over plastics en verpakkingen. Voor een deel is die zorg terecht, maar een groot aantal producten in de supermarkt kan niet zonder verpakking, denk aan vlees en vleesvervangers, zuivel en frisdranken, koffie en koekjes. Verpakkingen zorgen ervoor dat producten langer houdbaar zijn, waardoor er minder voedsel verspild wordt. De recycling van verpakkingen moet echter beter, met name de recycling van kunststof verpakkingen loopt nog erg achter. Slechts iets meer dan de helft van alle plastic verpakkingen wordt gescheiden ingezameld en van dit ingezamelde deel wordt maar de helft gerecycled. Met de gescheiden inzameling van papier (87%), glas (86%) en metaal (95%) gaat het beter.

Veel consumenten maken zich zorgen over plastics en verpakkingen. Maar weten vaak niet in welke bak een bepaalde verpakking thuishoort, denk aan drankverpakkingen en chipszakken. Het is daarom belangrijk dat er duidelijk op verpakkingen staat in welke afvalbak het moet. Natuur & Milieu onderzocht hoe consumenten door supermarkten (huismerken) en A-merken hierover worden voorgelicht. De supermarkten PLUS, COOP en Albert Heijn doen dit het beste, zij gebruiken op ongeveer 75 procent van de verpakkingen een duidelijke weggooi-instructie. De A-merken scoorden een stuk slechter, op slechts 35 procent van de verpakkingen vonden de onderzoekers de logo’s van weggooiwijzer. Opvallend vaak (op bijna de helft van de verpakkingen) staat er op deze verpakkingen helemaal geen informatie over de wijze van weggooien. Rob van Tilburg: ‘We moeten het consumenten echt makkelijker maken. Op elke verpakking hoort informatie over de juiste afvalbak en verpakkingen bestaande uit meerdere materialen, daar moeten we mee stoppen’.

Bedrijven kunnen een bijdrage leveren door minder te verpakken waar dit kan. Maar vooral door wat ze wél verpakken in herbruikbare of in goed recyclebare materialen te verpakken. De afvalstroom moet vereenvoudigd worden door bepaalde minder duurzame verpakkingen niet langer te gebruiken, en zo veel mogelijk dezelfde, goed recyclebare, materialen te gebruiken. Niet of lastig te scheiden combinaties van materialen moet worden voorkomen. Rob van Tilburg, directeur programma’s Natuur & Milieu: “We zien bedrijven bijvoorbeeld broodzakken van papier gecombineerd met een plastic venster gebruiken. Dat oogt misschien duurzamer dan alleen plastic, maar voor de recycling is het een drama. Daarnaast zien we nog te veel overbodige verpakkingen zoals de kartonnen wikkel om een bak met salade. De informatie op de wikkel kan ook direct op de plastic bak gezet worden.” Natuur & Milieu roept bedrijven en supermarkten dan ook op om minder verschillende materialen te gebruiken en het ontwerp van verpakkingen zo eenvoudig mogelijk te houden, zodat scheiden en recyclen eenvoudiger wordt.

Ook de overheid heeft een rol in dit verhaal. De wet stelt eisen aan verpakkingen, die moeten ervoor zorgen dat verpakkingen doelmatig zijn en niet onnodig onduurzaam. Dit betekent bijvoorbeeld dat een verpakking niet uit meer materiaal mag bestaan dan nodig is om het product te beschermen en vervoeren. Een ontsnappingsclausule in die wet zorgt er echter voor dat dit geen hele harde eis is. Want als een minder duurzame verpakking er aantrekkelijker uitziet, dan hoeft niet langer aan deze eis voldaan te worden.  Natuur & Milieu vindt dat deze ontsnappingsclausule in strijd is met de intentie van de wet en dat hier strenger op gehandhaafd moet worden.