Investeren in biobased plastics biedt Nederland grote groeikansen

Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven werken in een uniek samenwerkingsverband aan de ontwikkeling van nieuwe biobased kunststoffen. Deze kunststoffen, gemaakt op basis van plantaardige grondstoffen, bieden de maakindustrie een duurzaam alternatief voor onder andere de huidige op aardolie gebaseerde kunststoffen. Op kleine schaal worden materialen zoals verpakkingen, flessen en computeronderdelen al van biobased plastics gemaakt. In de toekomst kan de industrie dankzij onderzoek ook onderdelen van auto’s, treinen en vliegtuigen, huishoudelijke apparaten en poedercoatings op biobased basis maken. Er liggen grote marktkansen voor Nederland maar om op te kunnen schalen is steun vanuit de Nederlandse overheid nodig, en die ontbreekt nog.
Wageningen UR Food & Biobased Research was onlangs gastheer van een symposium waarin onderzoekers en bedrijven de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van biobased kunststoffen presenteerden. Biobased kunststoffen, gemaakt op basis van plantaardige grondstoffen bieden een milieuvriendelijk alternatief voor op aardolie gebaseerde kunststoffen. Ten opzichte van plastics uit aardolie voorkomen ze tonnen CO2-uitstoot omdat de planten van waaruit deze materialen gemaakt worden CO2 uit de lucht halen.
Biobased kunststoffen die commercieel beschikbaar zijn voldoen nu nog niet altijd aan dezelfde eigenschappen als kunststoffen op basis van aardolie. Maar belangrijke sprongen voorwaarts zijn gemaakt op het gebied van hittebestendigheid, sterkte eigenschappen en waterresistentie. Bepaalde biokunststoffen zijn nu zelfs sterker en meer hitte resistent. Daarnaast hebben deze kunststoffen in veel gevallen ook unieke eigenschappen: zo kunnen bepaalde biobased kunststoffen voedselveiligheid en houdbaarheid verbeteren. Wageningen UR Food & Biobased Research werkt, onder andere in het Biobased Performance Materials onderzoeksprogramma, samen met vier kennisinstellingen en dertig (nationale en internationale) bedrijven aan technologische routes om de eigenschappen van biobased kunststoffen te verbeteren. Biobased kunststoffen kunnen nu op basis van technische eigenschappen de competitie aan met kunststoffen op basis van aardolie, maar zijn nog wel duurder. Om te kunnen concurreren is grootschalige productie en meer onderzoek nodig, en zijn nieuwe faciliteiten van belang.
Verschillende bedrijven die samenwerken met Wageningen UR Food & Biobased Research brengen al biobased producten op de markt. Zo introduceert Desch Plantpak de biobased bloempot D-grade. Het Amerikaanse bedrijf NatureWorks maakt polymelkzuur (PLA); een bioplastic waarvan verpakkingsmiddelen voor de voedingsindustrie, textiel en behuizingen voor elektronica (mobieltjes en toetsenborden) gemaakt kunnen worden. Het positieve imago van biobased producten bij consumenten als ‘groen alternatief’ en het duurzame karakter is voor bedrijven een belangrijke reden om over te schakelen.
Internationaal neemt de belangstelling voor biobased kunststoffen snel toe. Landen als Thailand investeren daarom fors in deze industrie. Het wereldwijde plasticgebruik verdriedubbelt naar verwachting in de komende jaren omdat bedrijven steeds meer producten op basis van kunststof maken. Nederland is de perfecte kraamkamer voor de ontwikkeling van biobased kunststoffen. De twee sterkste nationale industrieën: de agro- en de chemiesector, en de bijbehorende kennissector geven Nederland een voorsprong op de internationale markt. Toch kent de industrie voor biobased kunststoffen in Nederland opstartproblemen. Jan Noordergraaf van bioplastic-en schuimproducent Synbra legt uit hoe dit komt: “Om nieuwe biobased producten in de markt te zetten is opschaling en stimulering vanuit de overheid nodig. De producten zijn nu nog duurder dan hun fossiele alternatieven. Dit verschil zou verdwijnen wanneer biobased en fossiele kunststoffen op basis van hun CO2-uitstoot belast worden, zoals onder andere bij auto’s het geval is.” Naast een vorm van belasting, kunnen ook andere kostenneutrale wet- en regelgeving de ontwikkeling ondersteunen, geeft Christiaan Bolck van Wageningen UR aan: “In Italië is vastgelegd dat wegwerptasjes op basis van biologisch afbreekbare materialen gemaakt moet worden. In Nederland ontbreekt een concrete doelstelling laat staan concrete maatregelen. Lichtpuntje is dat recent in de tweede kamer een motie is aangenomen waarin is aangegeven dat 3% van alle verpakkingen biologisch afbreekbaar moet worden. Hoe dit bereikt gaat worden is nog onduidelijk.” Volgens Bolck kan een derde van de huidige kunststoffen nu direct al vervangen worden door biobased kunststof varianten. “Maar omdat te realiseren moeten biobased producten wel een opschalingskans krijgen, en zonder stimulering vanuit de overheid is dat niet mogelijk.”